จริงอยู่หรอก ไม่ว่าจะประท้วงการวิ่งคบเพลิงโอลิมปิคในเมืองไทยสักเพียงใด ก็ไม่มีผลกระทบต่อนโยบายของจีนที่มีต่อทิเบตอย่างแน่นอน หากมีผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างไทย-จีนแน่ แต่ไม่จำเป็นว่าผลกระทบนั้นจะเป็นเรื่องเลวร้ายสำหรับไทยเสมอไป

ประท้วงหรือไม่ประท้วง เป็นส่วนหนึ่งของการกำหนดระยะห่างที่พอเหมาะระหว่างไทยและจีน

ระยะห่างนั้นควรอยู่ที่ไหนกันแน่?

อำนาจอันใหญ่ล้นเหลือนั้น โบราณท่านเปรียบว่าเหมือนไฟ อยู่ไกลก็หนาว อยู่ใกล้ก็ร้อน ฉะนั้นระยะห่างที่พอเหมาะก็คือไม่ไกลเกินไป และไม่ใกล้เกินไป

เป็นเรื่องละเอียดอ่อน ซึ่งต้องรู้จักใช้เครื่องไม้เครื่องมือที่มีอยู่ในสังคมอย่างฉลาด อย่าให้เสียดุลที่พอดีๆ เช่น รัฐมนตรีต่างประเทศหรือนายกรัฐมนตรี ไม่ควรไปเยือนจีนเป็นทางการในช่วงนี้เป็นอันขาด เพราะจีนจะใช้เป็นเครื่องมือโฆษณาโอลิมปิคของตัว ซึ่งเท่ากับกลบกระแสทิเบตลงนั่นเอง

และเท่ากับดึงให้ไทยกลายเป็น "สมุน" จีนอย่างออกหน้า ในยามที่ประชากรครึ่งโลก (ในตลาดสินค้าไทยเสียด้วย) กำลังรังเกียจการกระทำของจีนในทิเบต

วัดในญี่ปุ่นแห่งหนึ่งปฏิเสธที่จะให้วิ่งคบเพลิงผ่านบริเวณ เพื่อแสดงการประท้วง ญี่ปุ่นไม่เคยอ้างความเป็นเมืองพุทธเหมือนไทยเสียด้วย ฉะนั้นไทยจะน่ารังเกียจระดับน้องๆ จีนในยามนี้ ถือว่าอยู่ใกล้จีนเกินไปจนร้อน

ในทางตรงกันข้าม รัฐบาลไทยจะส่งหนังสือแสดงความห่วงใยอย่างยิ่งต่อการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรงของจีนในทิเบตก็ไม่ควรเหมือนกัน หนึ่งก็เพราะขว้างงูไม่พ้นคอ และสองเพราะประเทศเล็กๆ ซึ่งเป็นเพื่อนบ้านของจีนอย่างไทย จะอยู่ไกลจีนเกินไปจนหนาว

การขยับถอยห่างให้ได้ระยะอันพอเหมาะทำเป็นทางการได้ยาก ด้วยเหตุดังนั้น การขยับทางสังคมจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง

ไทยถูกเลือกให้เป็นหนึ่งในน้อยประเทศที่คบไฟโอลิมปิคผ่าน เพราะเก็งว่าคบเพลิงจะผ่านไทยอย่าง "เรียบร้อย" ดี และรัฐบาลไทยก็ไม่มีทางเลือกอื่น นอกจากพยายามทำให้ "เรียบร้อย" คบเพลิงโอลิมปิคจึงเผาไหม้ทั้งสิทธิมนุษยชนในทิเบตและย้ำรอยความเป็น "สมุน" ของไทยไปพร้อมกัน

ฉะนั้นรัฐบาลไทยน่าจะดีใจด้วยซ้ำ ที่มีกลุ่มบุคคล โดยเฉพาะคนไทย วางแผนประท้วงคบไฟเป็นสัญลักษณ์ อย่างน้อยก็เพื่อแสดงให้จีนเห็นว่า แม้ดูเหมือนไทยอยู่ใกล้จีนจนร้อนก็จริง แต่รัฐบาลไทยนั้นดำรงอำนาจอยู่ด้วยความเห็นชอบของประชาชน และส่วนหนึ่งของประชาชนไทยมิได้ชื่นชมจีนอย่างมืดบอดเหมือนชนชั้นนำ

รัฐบาลไทยไม่เกี่ยวกับการประท้วง และพยายามจะทำทุกอย่างที่ทำได้ในระบอบประชาธิปไตย เพื่อให้การวิ่งคบเพลิงเป็นไปโดย "เรียบร้อย" ที่สุด ไม่ต่างจากการกระทำของรัฐบาลสหรัฐ, ฝรั่งเศส หรือประเทศอื่นๆ ที่มีการประท้วง

แต่ในขณะเดียวกัน รัฐบาลไทยจะไม่ปล่อยให้ตำรวจออกมาแสดงอาการข่มขู่ประชาชนที่ต้องการประท้วง เช่น เรียกเขาว่า "ผู้ไม่หวังดี" (ต่อใครไม่ทราบ เพราะเขาคงทำด้วยความหวังดีต่อประเทศไทยยิ่งกว่าผู้มียศมีตำแหน่งเหล่านั้นด้วยซ้ำ) ถึงสันติบาลมีหน้าที่ตรวจสอบและติดตาม ก็ไม่จำเป็นต้องออกมาให้สัมภาษณ์เปิดเผย ตรงกันข้าม หากสามารถติดต่อกันได้ ก็น่าจะตกลงกันในกติกาการประท้วง (อย่างลับๆ) ว่าแค่ไหนจึงเหมาะสำหรับตั้งระยะห่างของไทยจากจีนด้วยซ้ำ

คนดังทั้งหลายที่ประท้วงด้วยการถอนตัว ไม่ร่วมการวิ่งแห่คบเพลิง (ด้วยเหตุผลที่ต่างกัน) ก็ควรประกาศให้ประชาชน (และจีน) ได้รู้ไว้ด้วย เพื่อแสดงว่าอย่างน้อยสังคมไทยส่วนหนึ่งรับการกระทำป่าเถื่อนของจีนต่อประชาชนและภิกษุชาวทิเบตไม่ได้ พร้อมกันนั้นก็ไม่ควรกีดกันสื่อมิให้ออกข่าวเกี่ยวกับคนเหล่านี้ หรือการประท้วง

นักศึกษาจีนและชาวจีนในประเทศไทย ก็มีสิทธิจะออกมาแสดงการสนับสนุนการวิ่งคบเพลิงเช่นกัน ตำรวจต้องป้องกันมิให้เกิดการเลียะพะขึ้นเท่านั้น (อย่างที่ตำรวจได้ทำดีอยู่แล้ว)

ประชาชนจีนจะบอยคอตสินค้าไทยหรือไม่? คำถามนี้คาดเดาไม่ถูก แต่ในช่วงที่การประท้วงจีนในกรณีทิเบตระบาดไปครึ่งโลก ถึงจะประท้วงและบอยคอต ประชาชนจีนก็ต้องประท้วงและบอยคอตอีกหลายประเทศ ไม่ใช่ไทยเพียงประเทศเดียว นายทุนข้ามชาติไทยคงเดือดร้อนไปสักพัก แต่คนไทยส่วนใหญ่ไม่เดือดร้อนอะไร ไม่กระทบต่อตลาดข้าวหอมมะลิของไทยในปีนี้แน่ เพราะฮ่องกงยังคงต้องการข้าวชั้นดีของไทยเหมือนเดิม ส่วนหนึ่งก็ส่งต่อเข้าประเทศจีน ลูกเสี่ยออกไปประท้วงไทยเสร็จกลับเข้าบ้าน ก็ยังเรียกข้าวหอมมะลิไทยไปเจี๊ยะพรึบอยู่นั่นเอง

ส่วนนายทุนข้ามชาติไทยนั้น ก็ต้องยอมรับผลบ้าง ลื้อชอบแสดงความรักชาติทางทีวีบ่อยๆ ถึงตอนนี้ลื้อก็ลองรักชาติด้วยการกระทำบ้าง และลื้อควรเรียนรู้การเผชิญกับปฏิกิริยาของ "ภาคสังคม" เป็น เพราะในโลกปัจจุบัน ธุรกิจเข้ามาแทรกแซงชีวิตผู้คนจนเหมือนอากาศ จะให้เขายอมลื้อโดยไม่หือเลยย่อมเป็นไปไม่ได้

อันที่จริงแรงกดอันหนักของจีนเหนือภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้น รู้สึกกันในทุกประเทศของอาเซียน อเมริกาที่เลวร้ายลงอย่างหนักกลับได้รับการต้อนรับในอาเซียนดีขึ้น ก็เพราะต่างต้องการสร้างดุลยภาพกับจีน การเป็น "สมุน" ของนักเลงพร้อมกันสองคน ก็เป็นส่วนหนึ่งของการวางระยะห่างกับนักเลงไว้ให้พอดีๆ แม้กระนั้นก็มิใช่ว่า เราไม่ควรสร้างอำนาจต่อรองของเราเองขึ้นด้วย แม้ไม่มีอำนาจทางเศรษฐกิจและการเมืองในการต่อรอง แต่เรามีอำนาจทางวัฒนธรรมและสังคมที่จะใช้ต่อรองได้บ้าง

การประท้วงการวิ่งคบเพลิงจึงเป็นความหวังดีต่อชาติอย่างยิ่ง ทั้งไม่กระทบต่อนโยบายของรัฐบาลที่มีต่อจีนด้วย นอกจากนี้การสร้างอำนาจต่อรองทางสังคมและวัฒนธรรมเช่นนี้ ก็ยังอาจส่งสัญญาณให้อาเซียนหันมาร่วมมือกันในการสร้างอำนาจต่อรองกับนักเลงใหญ่ทั้งสองด้วย ซึ่งจะยิ่งเพิ่มอำนาจต่อรองของทุกประเทศมากขึ้น

จีนซึ่งเพิ่งมีประสบการณ์ในการเข้ามาสัมพันธ์กับประเทศอื่นอย่างเสมอภาคกันเป็นครั้งแรก ต้องเรียนรู้ว่า ความเป็นมิตรของเพื่อนบ้านนั้น ไม่อาจได้มาด้วยแสนยานุภาพทางทหารและเศรษฐกิจเพียงอย่างเดียว แต่ต้องมีการเอื้อประโยชน์ต่อกันตามควร การผดุงเผด็จการทหารเอาไว้ในพม่า เพื่อตักตวงผลประโยชน์ตามใจชอบ (อย่างที่อเมริกันทำในระหว่างสงครามเย็น) จนกระทั่งเกิดการรวนเรในอาเซียน ไม่มีทางสร้างความสัมพันธ์ที่สนิทใจในหมู่อาเซียนได้ การใช้ประโยชน์จากแม่น้ำนานาชาติ อย่างไม่ต้องถามไถ่ปรึกษาหารือกับเพื่อนบ้านเลย คือการรังแกกันโดยตรง

ระยะห่างที่พอดีๆ กับจีน จึงมีความสำคัญแก่เพื่อนบ้านเล็กๆ ของจีนอย่างยิ่ง การประท้วงคบเพลิงโอลิมปิค จึงเป็นการส่งสัญญาณที่ดีทั้งแก่จีนและอาเซียนด้วยกัน

ใครทำอะไรกับจีน ก็คิดให้ยาวหน่อย

ที่มา หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน วันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2551 ปีที่ 31 ฉบับที่ 11006

เขียนความคิดเห็น
ชื่อ:
หัวเรื่อง:
BBCode:
ความคิดเห็น:
รหัส:*

Powered by AkoComment 2.0!