ปฏิรูปการเมือง กับ การมีส่วนร่วมของภาคประชาชน

กองบรรณาธิการ เรียบเรียง

“ประชาธิปไตยไม่ใช่เป้าหมายของผม” ๑

หากยังจำกันได้กับอีกหนึ่งวรรคทองแห่งยุคของ พ.ต.ท.ทักษิณ  ชินวัตร  ผู้ให้คุณค่ากับประชาธิปไตยเพียงเป็นเครื่องมือหรือหนทางนำไปสู่เป้าหมาย เราจึงได้เห็นว่าเป้าหมายของเขากลับมิใช่เป้าหมายเพื่อประโยชน์สุขโดยรวมแก่ประชาชนและประเทศชาติ แต่เป็นเป้าหมายมุ่งสู่ความร่ำรวยเฉพาะตนและพวกพ้อง ดังประจักษ์พยานจากตัวเลขมูลค่า ๗๓,๐๐๐ ล้านบาท จากการขายชินคอร์ป – ธุรกิจของตนให้กับทุนเทมาเสกของสิงคโปร์  การยึดศูนย์รวมอำนาจไว้กับตนและใช้อำนาจที่มีอยู่ในมือนั้นทั้งละเมิดรัฐธรรมนูญและทำลายกลไกในการตรวจสอบถ่วงดุลของระบบรัฐสภา องค์กรอิสระต่างๆ ตลอดจนแทรกแซงและครอบงำสื่อ แล้วคุมฝ่ายบริหารให้ดำเนินตามแนวทางและอุดมการณ์ที่ตนเองสร้างขึ้นใหม่ สามารถบงการให้เกิดนโยบายและโครงการต่างๆ ที่เอื้ออำนวยผลประโยชน์ทางธุรกิจแก่ตนเองและพวกพ้อง โดยมิได้คำนึงถึงผลกระทบที่จะเกิดกับประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ อีกด้านหนึ่งก็ใช้นโยบายการตลาด นโยบายประชานิยม โปรยหว่านให้คนรากหญ้าเชื่อว่าทักษิณเท่านั้นจะทำให้พวกเขาหลุดพ้นจากความยากจน  ซึ่งแท้จริงแล้วกลับยิ่งเป็นการเพิ่มหนี้สินในครัวเรือนมากขึ้น ทั้งยังสร้างระบบอุปถัมภ์ให้ประชาชนติดนิสัยการรอรับความช่วยเหลือโดยไม่พึ่งพิงตนเอง มิหนำซ้ำยังทำลายมาตรฐานทางศีลธรรมของสังคมให้เห็นว่าการโกงเป็นสิ่งไม่ผิด การไม่จ่ายภาษีก็เป็นสิ่งที่พึงกระทำได้   แต่ในเมื่อสังคมโดยรวมยังให้ค่าเห็นความสำคัญต่อหลักศีลธรรมที่ควรมีกำกับเป็นคุณธรรมประจำใจของทุกคน โดยเฉพาะหากยิ่งเป็นผู้นำประเทศด้วยแล้วยิ่งจำเป็นต้องประพฤติเป็นแบบอย่าง ด้วยเหตุนี้สถานการณ์ทางการเมืองจึงเข้าสู่ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อที่จะต้องมีความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอีกครั้ง

“เมื่อผมมาตามระบอบประชาธิปไตย ถ้าจะให้ไป ก็ต้องไปตามระบอบประชาธิปไตยไม่อยากให้คนกลุ่มหนึ่งมาแบล็กเมล์รัฐบาลทุกสมัย  ถึงได้ให้มีการยุบสภาแล้วเลือกตั้งใหม่  ถ้าไม่ชนะก็ไม่เข้ามาเป็นนายกรัฐมนตรี ต้องรักษาประชาธิปไตยไว้ให้ดีที่สุด  รักษาประชาธิปไตยให้ยั่งยืน” ๒ 

การประกาศยุบสภาเพื่อหนีการตรวจสอบ โดยอ้างว่าต้องยึดกติกาเพื่อรักษาไว้ซึ่งประชาธิปไตย แท้จริงแล้วนั่นคือการฟอกตัวให้สะอาดบริสุทธิ์ โดยใช้คะแนนเสียงจากประชาชนสร้างความชอบธรรมในการหวนคืนสู่ตำแหน่งอีกครั้ง กับการเลือกตั้งที่ต้องใช้งบประมาณ ๒,๒๐๐ ล้านบาทจากเงินภาษีของประชาชน แต่เมื่อการณ์ไม่เป็นไปตามคาด เมื่อประชาชนร่วมกันสร้างปรากฏการณ์เสมือนตบหน้าสั่งสอนแสดงให้รู้กันว่าพวกเขาไม่ต้องการผู้นำที่ขาดศีลธรรมจริยธรรม ด้วยการออกมาใช้สิทธิเลือกตั้งโดยกาช่องไม่ประสงค์จะเลือกใคร หรือ No Vote กันอย่างท่วมท้น รวมถึงการตั้งใจทำให้บัตรเลือกตั้งเสียจำนวนมากเป็นประวัติการณ์ ทำให้ ๑๖ ล้านเสียงที่ได้มาไม่สามารถนำมาอ้างได้อย่างภาคภูมิใจเช่นเคย การหาทางลงโดยประกาศเว้นวรรคทางการเมืองไม่ขอรับตำแหน่งนายกฯ จนกว่ากระบวนการสรรหาในสภาฯ จะแล้วเสร็จ ทั้งจะเดินหน้าปฏิรูปการเมืองรอบสองตามที่ภาคประชาชนต้องการ จึงถูกนำมาใช้เป็นทางออกในการสร้างความสง่างามให้กับตนเอง

ล้างบางระบอบทักษิณ เดินหน้าปฏิรูปการเมือง สร้างสังคมที่เป็นธรรม

           
ศาสตราจารย์นายแพทย์ประเวศ  วะสี ๓   บอกไว้ว่า “คุณูปการของ "ระบอบทักษิณ" คือ ทำให้คนไทยตื่นตัวครั้งใหญ่อย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน คนไทยจำนวนแสน จำนวนล้าน ได้เรียนรู้เรื่องระบบการเมือง เรื่องคอร์รัปชัน เรื่องขายรัฐวิสาหกิจ เรื่องขายหุ้นให้ต่างชาติ ฯลฯ จึงเป็นความตื่นตัวทางศีลธรรมจริยธรรมของ ภาคประชาชน และถือเป็นการสร้างทุนทางจิตสำนึก ทุนทางสังคม และทุนทางปัญญาอย่างมหาศาล ซึ่งการเมืองภาคประชาชนจะต้องทำให้ทุนเหล่านี้เพิ่มพูนขึ้นอย่างต่อเนื่อง” 

ผู้มีความห่วงใยต่อบ้านเมืองต่างล้วนหวั่นเกรงพิษภัยของระบอบทักษิณซึ่งเริ่มแพร่กระจายไปทุกหย่อมหญ้า และรังแต่จะยิ่งสร้างความแตกแยกระหว่างผู้คนในสังคมไทยดังที่ปรากฏในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา แม้กระทั่งบัดนี้ เสียงเรียกร้องจากสังคมให้ปฏิรูปการเมืองเพื่อแก้ไขปัญหาอันเกิดจากการใช้ข้อได้เปรียบทางการเมือง ทำลายเนื้อหาสาระของประชาธิปไตยและเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญปี ๒๕๔๐ และปิดกั้นการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน รวมถึงปัญหาภาวะวิกฤติจริยธรรมของผู้นำรัฐบาล จึงดังขึ้นอย่างที่รัฐไม่อาจเพิกเฉยได้ แต่ทว่าแม้รัฐบาลพรรคไทยรักไทยจะแสดงตัวเป็นเจ้าภาพเดินหน้าปฏิรูปการเมืองและแก้ไขรัฐธรรมนูญ โดยระบุว่าจะมีคนกลางมาดำเนินการในเรื่องนี้ให้แล้วเสร็จภายในเวลา ๑ ปีเศษ ก็ตาม แต่เสียงจากภาคสังคมยังไม่ยอมรับและไม่ไว้วางใจด้วยเห็นว่ารัฐยังคงกุมกลไกและอำนาจต่างๆ ไว้ในมือ จึงเป็นเรื่องยากที่การปฏิรูปการเมืองและแก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งใหม่นี้จะปราศจากการแทรกแซงใดๆ

ด้วยเหตุนี้จึงมีการรวมตัวกันครั้งใหญ่ของภาคประชาชนเพื่อร่วมกันผลักดันให้มีการปฏิรูปการเมืองที่ประชาชนจากทุกภาคส่วนได้เข้ามามีส่วนร่วมเสนอแนะ กำหนดแนวทาง และจังหวะก้าวในการเคลื่อนไหวปฏิรูปการเมืองให้เป็นไปอย่างเข้มแข็งและมีพลัง จนกระทั่งสามารถจัดตั้งเป็นเครือข่ายองค์กรประชาชนเพื่อการปฏิรูปการเมืองและสังคม  ๒๖ เครือข่าย ซึ่งประกอบด้วย เครือข่ายนักวิชาการ อาทิ มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน เครือข่ายสมานฉันท์เพื่อการปฏิรูปการเมือง เครือข่ายนักวิชาการเพื่อประชาธิปไตย ฯลฯ เครือข่ายองค์กรภาคประชาชนและองค์กรพัฒนาเอกชน อาทิ พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย คณะกรรมการประสาน งานองค์กรพัฒนาเอกชน (กป.อพช.) คณะกรรมการสมานฉันท์แรงงานไทย เครือข่ายผู้ติดเชื้อเอดส์/HIVประเทศไทย  สมาพันธ์แรงงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ์ สหพันธ์องค์กรผู้บริโภค เครือข่ายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  เครือข่ายนักธุรกิจเพื่อสังคม  เครือข่ายสลัมสี่ภาค สมัชชาคนจน กลุ่มศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีภาคประชาชน (FTA Watch)  สมาพันธ์ประมงพื้นบ้านภาคใต้ ศูนย์ประสานงานนักเรียนนิสิตนักศึกษา ฯลฯ เป็นต้น

สำหรับการปฏิรูปการเมืองที่ภาคประชาชนมุ่งหวังนั้นก็คือ ต้องการให้เกิดการเมืองที่มีหลักคุณธรรมและจริยธรรมเป็นจุดขับเคลื่อน ไม่ใช่เพียงการแก้ไขรัฐธรรมนูญเท่านั้น แต่เป้าหมายหลักต้องอยู่ที่การสร้างความเป็นธรรมให้เกิดขึ้นในสังคมไทย และตอบสนองต่อปัญหาของประชาชน ต้องให้อำนาจแก่ประชาชนในการเข้าถึงและใช้อำนาจได้อย่างเท่าเทียม ต้องสร้างกระบวนการตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐที่มีประสิทธิภาพโดยสังคม๔ ต้องมุ่งสร้างความเข้มแข็งของการเมืองภาคประชาชนอันเป็นรากฐานสำคัญยิ่งในการพัฒนาระบอบประชาธิปไตย เพื่อให้ประชาชนสามารถใช้สิทธิเสรีภาพ บทบาทหน้าที่ในการร่วมพัฒนาบ้านเมือง และตรวจสอบถ่วงดุลการเมืองในระบบรัฐสภาและระบบพรรคการเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้การปฏิรูปการเมืองจะต้องปฏิรูปสังคมไปพร้อมๆ กันด้วย  โดยจะต้องครอบคลุมประเด็นที่เป็นปัญหาหลักของสังคมไทย ได้แก่ การจัดการทรัพยากรดิน น้ำ ป่า พลังงาน ความหลากหลายทางชีวภาพ  การสร้างความเป็นธรรมในระบบเศรษฐกิจ  การกำหนดนโยบายสาธารณะขั้นพื้นฐาน  ปฏิรูปสื่อสาธารณะ  กระจายอำนาจการปกครองสู่ท้องถิ่นและชุมชน ที่สำคัญการปฏิรูปการเมืองต้องนำไปสู่การแก้ไขปัญหาความยากจนของประชาชนในระดับรากหญ้า ความยั่งยืนของฐานทรัพยากร หลุดพ้นจากโครงสร้างความขัดแย้ง คุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิมนุษยชนในมิติต่างๆ และเพื่อการพัฒนาประเทศอย่างมั่นคงและยั่งยืน ๕     

ธงปฏิรูปการเมืองครั้งใหม่โดยภาคประชาชนจึงถูกนำมาออกมาปักเคียงคู่ไปกับธงปฏิรูปฯ ของภาครัฐ เพื่อนำข้อเสนอและประเด็นต่างๆ ที่เป็นเสียงและความต้องการของประชาชนจากทุกภาคส่วนเพื่อให้เป็นรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน ดังมาตรา ๓ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย กำหนดไว้ว่า “อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย” ได้อย่างแท้จริง 

หลากหลายข้อเสนอต่อการปฏิรูปการเมืองรอบสอง

พระไพศาล วิสาโล  เจ้าอาวาสวัดป่ามหาวัน จ.ชัยภูมิ : การปฏิรูปการเมืองอย่าจำกัดเฉพาะคำว่า คนดี ระบบดีเท่านั้นแต่ต้องทำไปพร้อมกันทั้งสามเส้า  คือ การเขียนกฎหมายที่ดี สร้างสังคมที่ดีงาม และการทำให้คนในสังคมมีคุณธรรม จริยธรรมและเป็นคนที่มีคุณภาพ  สามารถตรวจสอบระบอบการเมืองไม่ให้คนชั่วมีโอกาสเข้ามาทำให้ระบอบการเมืองที่ดีอยู่แล้วนั้นเสียหาย  นั่นคือต้องกระจายอำนาจลงสู่ภาคประชาชนมากขึ้นและต้องทำอย่างจริงใจมากกว่าที่ผ่านมา  ด้านการศึกษาต้องส่งเสริมให้เกิดการสร้างสังคมที่ดีงาม สื่อต่างๆ ต้องสร้างวัฒนธรรมในการตรวจสอบระบบการเมือง  ทำอย่างไรให้กลไกมันเดินไปได้ด้วยดี

อ.จอน  อึ้งภากรณ์ รักษาการณ์สมาชิกวุฒิสภา กทม. : ภารกิจในการปฏิรูปการเมือง เรื่องแรก กลไกการตรวจสอบและถ่วงดุลอำนาจ อันนี้อาจจะเน้นที่รัฐธรรมนูญก็ได้ เป็นเรื่องของการคิดใหม่ในเรื่ององค์กรอิสระ เพราะว่าทำไมองค์กรอิสระใน รัฐธรรมนูญปี ๔๐ คิดว่ามันจะอิสระ แต่จริงๆ แล้วไม่อิสระเลย วุฒิสภาก็ไม่อิสระ องค์กร กกต. ศาลรัฐธรรมนูญ ผู้ตรวจการแผ่นดินก็ไม่อิสระ ถูกแทรกแซงหมด และก็เลวร้ายทั้งหมด เพราะฉะนั้นก็ต้องคิดใมห่เรื่องระบบการตรวจสอบถ่วงดุลกันไม่ให้มีอำนาจ  เรื่องที่สอง การมีส่วนร่วมของประชาชนหรือการที่ประชาชนมีสิทธิและอำนาจของชุมชน ต้องพัฒนาให้ได้ และการมีส่วนร่วมก็คือ การเมืองของภาคประชาชน การตรวจสอบนโยบายต่างๆ การมีสิทธิมีเสียงของชุมชนที่จะบอกว่าโครงการอะไรที่จะให้ทำหรือไม่ให้ทำในชุมชน สิ่งเหล่านี้ต้องทำให้เป็นจริง  เรื่องที่สาม การสร้างสังคมให้เป็นธรรม คือ การปฏิรูประบบเศรษฐกิจ การนำระบบการเก็บภาษีก้าวหน้าในลักษณะที่จะนำระบบสวัสดิการสังคมหรือรัฐสวัสดิการ ทุกคนต้องเข้าถึงระบบการศึกษาได้ ทุกคนเข้าถึงการรักษาพยาบาล การดูแลสุขภาพได้จริงจัง ต้องมีความมั่นคงในชีวิตในที่ดินต้องปฏิรูปที่ดิน ๖

ทิชา ณ  นคร เครือข่ายผู้หญิงกับรัฐธรรมนูญ : สิ่งที่องค์กรผู้หญิงอยากเห็นภายใต้การปฏิรูปการเมืองก็คือ ความเสมอภาคในกฎหมายและความเสมอภาคในทางโอกาส การเลือกปฏิบัติด้วยเหตุแห่งความแตกต่างที่รัฐธรรมนูญมาตรา ๓๐ วรรค ๓ ๗ บอกเอาไว้ปรากฏอยู่ เพราะว่าเรื่องนี้เป็นรากเหง้าเป็นปัญหาเชิงทัศนคติ และการปฏิรูปการเมืองในมิติทางการศึกษา จะต้องไม่ลืมเนื้อหาของหลักสูตรการศึกษาที่จะต้องตอบโจทย์สังคมไทยได้บ้าง เพื่อที่จะให้เด็กไทยได้วิเคราะห์วิจารณ์ ได้สังเคราะห์ ได้ทำอะไรก็แล้วแต่ที่มันเป็นต้นทุนที่จะนำมาสู่ เป็นประชาชนผู้ไม่พ่ายแพ้ง่าย ๘ 

อ.สมชาย  ปรีชาศิลปกุล อาจารย์คณะนิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่ : ข้อที่หนึ่ง การปฏิรูปการเมืองต้องไม่ใช่การปฏิรูปการเมืองโดยคนชั้นนำ ต้องเป็นกระบวนการการมีส่วนร่วมโดยคนในสังคม โดยองค์กรกลุ่มต่างๆ มากมายอย่างกว้างขวาง ข้อที่สอง เนื้อหาที่จะเข้าไปต้องไม่เน้นเฉพาะการปฏิรูปการเมืองของนักการเมือง ตอนนี้ถ้าพูดถึงการปฏิรูปการเมืองชอบพูดถึง การปลดล็อค ๕๐ วัน ส.ส.ต้องลงสมัครได้โดยไม่สังกัดพรรคการเมือง ๙๐ วัน แบบนี้มันเป็นการปฏิรูปด้วยชนชั้นนำและนักการเมือง สิ่งสำคัญคือ จะทำอย่างไรให้สังคมมีพลังในการกำกับรัฐ เช่น หนึ่งแสนชื่ออภิปรายนายกฯ ได้ หรือการกำหนดนโยบายสำคัญของรัฐต้องผ่านประชามติ ๙ 

ดร.ฉลาดชาย รมิตานนท์ อาจารย์คณะสังคมศาสตร์ ม.เชียงใหม่ : ประเด็นปฏิรูปการเมืองนั้น ผมคิดว่าการปฏิรูปการเมืองต้องลึกซึ้ง ละเอียด มองกลับไปที่ปัญหารากเหง้า ไม่ใช่มองแค่มาตรา ๓๑๓ ที่ทักษิณเสนอว่าหากจะปฏิรูปการเมืองต้องปลดล็อคมาตรา ๓๑๓ ก่อน ซึ่งผมมองว่ามันตื้นเกินไป ระบบในที่นี้ผมอยากให้มองว่าเราต้องการสร้างสังคมแบบไหน สร้างชีวิตแบบไหนให้ประชาชน เราต้องการสังคมที่มั่งคั่งร่ำรวยแต่ขณะเดียวกันก็มีความเป็นธรรม  ไม่สร้างปัญหาช่องว่างระหว่างชนชั้นคนรวยคนจนที่ห่างออกไปเรื่อยๆ ไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  เราต้องการสังคมที่ยังมีศีลธรรมจริยธรรม ไม่ถูกครอบงำด้วยผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจเพียงอย่างเดียว เราต้องการสังคมที่เคารพในสิทธิมนุษยชน มันต้องคิดให้ลึกถึงระดับนี้ ไม่ใช่คิดเพียงว่าจะปลดล็อคการเมืองโดยปรับแก้มาตราใดมาตราหนึ่งเท่านั้น ๑๐

นายคำเดื่อง  ภาษี  ปราชญ์ชาวบ้าน จ.บุรีรัมย์ : การเขียนรัฐธรรมนูญต้องเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้เสียทุกสาขาอาชีพเข้ามาระดมความคิดเห็น อย่าบอกว่า พระไม่เกี่ยวกับการเมือง ถือว่าทุกคนที่เป็นคนไทยเกี่ยวข้องหมด ไม่ว่าเด็ก คนพิการ ต้องมีส่วนร่วม และอย่าไปยึดติดว่าคนร่างรัฐธรรมนูญต้อง ๙๙ หรือ ๑๐๐ คน  เอามาเป็น ๕๐๐ เป็น ๑,๐๐๐ คนมาช่วยกัน เวลาในการร่างก็อย่าจำกัดแค่ ๑ – ๒  ปี ต้องร่างกันยาวๆ เฉพาะหน้าอาจร่างฉบับบังคับใช้ชั่วคราวก่อน ส่วนฉบับจริงอาจจะต้องใช้เวลาร่าง ๘ - ๑๐ ปี ก็ต้องทำเพื่อให้ได้สิ่งที่ดีที่สุด ให้เป็นรัฐธรรมนูญสายพันธุ์ไทยแท้ๆ อย่าไปคิดว่าต้องเอาตัวอย่างจากอเมริกาเท่านั้นถึงจะถือว่าเป็นที่สุดของโลก แต่เราต้องร่างของเราขึ้นมาให้เป็นที่สุดของโลก  ใครไม่เอากับเราก็ช่างเขา ขอให้เป็นความภูมิใจของเราเอง ๑๑

.......................................................................

ข้อเสนอการปฏิรูปการเมือง ของ สมัชชาคนจน
“สร้างประชาธิปไตยที่กินได้ การเมืองที่เห็นหัวคนจน” ๑๒ 

เป้าหมายและหัวใจสำคัญต่อการปฏิรูปการเมือง

๑. ต้องเอาความจริง ความยุติธรรม และจารีตประเพณีเป็นที่ตั้ง และสำคัญกว่ากฎหมาย
๒. ประชาชนต้องกำหนดอนาคตตนเอง ต้องพึ่งตนเอง และเชื่อมั่นในสิ่งที่ตัวเองนำเสนอ
๓. กฎหมายที่เกิดขึ้นต้องเป็นกฎหมายที่รับใช้ประชาชนอย่างแท้จริง
๔. รัฐธรรมนูญต้องมีชีวิต มีจิตวิญญาณ กินได้ และจับต้องได้

...................................................................................

เครือข่ายสลัม ๔ ภาค และเครือข่ายการปฏิรูปที่ดิน ๑๓ 

ที่ดินทางการเกษตรถูกรุกโดยอุตสาหกรรม  เกษตรล่มสลายแล้วเข้ามาอยู่ในเมือง แออัดในสลัมซึ่งเป็นที่ดินรัฐ  การเข้าถึงที่ดินเป็นองค์ประกอบสำคัญของความมั่นคงทางอาหารและวัฒนธรรม ศักดิ์ศรีของชุมชน

• การกำหนดนโยบายสาธารณะ (เช่น  การแปรรูป , FTA , การประกาศสงคราม) ที่ส่งผลต่อคนทั้งประเทศต้องให้ประชาชนมีส่วนร่วมโดยผ่านประชามติ
• การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ รัฐบาลต้องดูแลสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน จะขายออกไปไม่ได้
• การกำหนดนโยบายสาธารณะ โครงการขนาดใหญ่ที่มีผลกระทบต่อประชาชน ต้องทำประชาพิจารณ์ และสอบถามประชาชนที่ได้รับผลกระทบ ไม่ใช่การแจ้งให้ทราบ
• การตรวจสอบ  การถอดถอน ส.ว.  ส.ส.  ผ่าน ปปช. ให้มีการตรวจสอบหลายๆ ช่องทาง  ประชาชนสามารถยื่นต่อศาลฎีกา แผนกคดีอาญาทางการเมืองได้
• การเปิดอภิปรายนายกฯ ในสภาให้ลดจำนวน ส.ส.ลงเหลือ ๑ ใน ๕ ของสภาผู้แทนราษฎร
• กระจายการถือครองที่ดิน  เก็บภาษีอัตราก้าวหน้าในพื้นที่ที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ จัดสรรพื้นที่เหล่านี้ให้คนจนได้มีที่อยู่อาศัยอย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับวิถีชีวิต  ไม่ใช่ไร่รื้อ
• การศึกษา  การศึกษาฟรี ๑๒ ปี ที่ไม่เสียค่าเทอม แต่กลับมีรายจ่ายอื่นแฝงซึ่งมากกว่าค่าเทอม  รัฐต้องสนับสนุนการศึกษาจนถึงระดับอุดมศึกษา
• รัฐวิสาหกิจพื้นฐานที่จำเป็น ต้องไม่ขาย / แปรรูป ให้เอกชนดำเนินการ

..........................................................................

ข้อเสนอการปฏิรูปการเมืองภาคประชาชนกับการแก้ไขปัญหาความยากจน
เชิงโครงสร้าง เศรษฐกิจ  สังคม  การเมือง

(ข้อเสนอจากกลุ่ม ๒ ประกอบด้วย สมาพันธ์ประมงพื้นบ้านภาคใต้, เครือข่ายปฏิรูปที่ดินแห่งประเทศไทย, เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือก, กลุ่มศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีภาคประชาชน, เครือข่ายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ฯลฯ) ๑๔ 

แนวคิดการปฏิรูปการเมืองภาคประชาชน

• เป็นขบวนการสร้างการเรียนรู้และสร้างอำนาจของภาคประชาชน ลดอำนาจรัฐและนำไปสู่การกำหนดอนาคตของตัวเอง การปฏิรูปการเมืองจะต้องมีการปฏิรูปกฎหมายควบคู่กันไปด้วย เพราะกฎหมายหลายๆ ส่วนเป็นปัญหาและทำให้ภาคประชาชนไม่สามารถเข้าถึง หรือสร้างความเป็นธรรมให้กับสังคมได้ เช่น กฎหมาย ๑๑ ฉบับ, กฎหมายลูกภายใต้กฎหมายรัฐธรรมนูญ
• สร้างความสมานฉันท์ของคนในสังคมท่ามกลางความขัดแย้งที่เกิดขึ้น แนวทางปฏิรูปการเมืองที่จะนำไปสู่การสร้างความสมานฉันท์ สร้างสังคมที่ดีร่วมกัน และอยู่บนฐานของจารีตและวัฒนธรรมของชุมชน  

• สิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานของประชาชน  ต้องคำนึงถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรม ชาติพันธุ์  รวมถึงความหลากหลายทางภูมิประเทศในแต่ละพื้นที่
• สิทธิในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ดิน  น้ำ ป่า ชายฝั่งทะเล และทรัพยากรชีวภาพ
• สิทธิและอำนาจของประชาชนในการมีส่วนร่วมพิจารณา และตัดสินใจต่อโครงการขนาดใหญ่ ตามนโยบายของรัฐ   อาทิ  ข้อตกลงทางการค้าระหว่างประเทศ  (FTA / WTO) หรือการกำหนดพื้นที่ใดๆ เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ  เป็นต้น
• สิทธิและการมีส่วนร่วมของชุมชนในท้องถิ่น ต่อกรณีการจัดการศึกษาทางเลือก และกระบวนการในการสรรหาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
• สิทธิในที่อยู่อาศัย กรณีขอบเขตและกรรมสิทธิ์ของกลุ่มชุมชนแออัด  ต้องแก้ไข พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร ปี ๒๕๔๒ ในมาตราที่เกี่ยวข้องกับการเว้นวรรคพื้นที่ / เว้นที่ว่าง
• การปฏิรูปสื่อ ให้มีความอิสระในการนำเสนอ  และให้กระจายไปสู่ท้องถิ่นได้อย่างทั่วถึงจริง   เพื่อเป็นกลไกกลางในการสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมของคนในสังคม 
• สิทธิของผู้บริโภค ในมาตรา ๕๗  และกฎหมายลูกที่เกี่ยวข้องกับองค์กรอิสระ ที่ควรแก้ไขให้มีความเป็นอิสระจริง ไม่อยู่ภายใต้การควบคุมโดย สคบ.
• การตรวจสอบอำนาจรัฐ และการถ่วงดุลอำนาจ
• การจำกัดคุณวุฒิของผู้ลงสมัคร ส.ส. และ ส.ว. ควรแก้ไขระเบียบการกำหนดวุฒิการศึกษาขั้นต่ำปริญญาตรี ด้วยเป็นการกีดกันประชาชนกลุ่มต่างๆ ผู้ไม่ได้รับหรือด้อยโอกาสทางการศึกษาในทางอ้อม เสนอให้ระบุเรื่องคุณสมบัติเป็นเกณฑ์ในการรับสมัคร เพื่อเปิดโอกาสให้ทุกภาคแรงงานเข้ามามีส่วนร่วมทางการเมืองมากขึ้น
• การระบุคุณสมบัติ  หรือเกณฑ์ในการวัดจริยธรรมของนักการเมือง
• การพัฒนาการรับรู้ทางการเมืองของประชาชน  เช่น การสร้างองค์ความรู้เฉพาะ สนับสนุนการสร้างโรงเรียนการเมือง รวมถึงการสร้างกลไกการเรียนรู้ผ่านระบบสื่อพร้อม
• กลไกการดำเนินงาน และกระบวนการสรรหาองค์กรอิสระ  ต้องมีภาคประชาชนเข้าร่วมเป็นหนึ่งในองค์ประกอบ และองค์กรอิสระนี้ต้องมีความเป็นอิสระอย่างแท้จริง
• การสร้างโอกาส หรือช่องทางในการผลักดันให้กลุ่มเยาวชนเข้ามามีส่วนร่วมทางการเมือง
• กระบวนการสรรหาตัวแทนในระบบการเลือกตั้ง ชุมชนและประชาชนควรเป็นผู้กำหนดและตัดสินใจร่วมว่า  ภาครัฐควรดำเนินการจัดเลือกตั้งหรือไม่ 
• การบริหารราชการแผ่นดิน ทีมผู้บริหารประเทศต้องให้ความสำคัญกับการกระจายอำนาจ  และการใช้อุดมคติในการบริหารงานมากกว่าการยึดมั่นแบบฉบับ CEO 

แนวทาง และจังหวะก้าวในการดำเนินงานในอนาคต

หลักการทำงาน  
กระบวนการปฏิรูปจะต้องสร้างการเรียนรู้ในมิติทางการเมืองภาคประชาชน   และต้องสร้างกระบวน การมีส่วนร่วมจากประชาชนที่เป็นรากหญ้า หรือจากฐานของชุมชนอย่างแท้จริง

กระบวนการ
๑. การสร้างกลุ่ม / สร้างทีม เพื่อเสริมการเรียนรู้ การเติมเต็มข้อมูลในระดับพื้นที่ โดย จัดกลุ่ม  จัดเวที เพื่อรณรงค์ข้อมูล  การวิเคราะห์ภาพรวม และลงรายละเอียดในแต่ละประเด็น ซึ่งประกอบด้วย ผลกระทบของประชาชนจากระบอบทักษิณ การใช้ช่องว่างของตัวกฎหมาย หรือรัฐธรรมนูญ  ในการตักตวงผลประโยชน์ของกลุ่มนักการเมือง กลุ่มนายทุน  หรือกลุ่มเครือญาตินักการเมือง การเมืองของชุมชน  หรือประชาธิปไตยของชุมชนกับประสบการณ์ที่ผ่านมา  และนำไปสู่การวิเคราะห์ภาพกว้างขึ้น การแลกเปลี่ยนประเด็น  และดึงเป็นข้อเสนอร่วม

๒. รวบรวม และประมวลข้อเสนอจากชุมชน / รากหญ้า

กลไกในการดำเนินงาน
๑. กลไกระดับจังหวัด : มีบทบาทในการเชื่อมประสานกลุ่ม เครือข่ายภาคประชาชน  และพันธมิตรในจังหวัด  เพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และระดมข้อเสนอในภาพรวม ทั้งนี้ ระบุสร้างข่ายประเด็นต่างๆ ด้วย เช่น แรงาน  เกษตร หรือ สลัม เป็นต้น
๒. กลไกระดับพื้นที่  :  การรณรงค์ความรู้ และข้อมูลให้เข้าถึงกลุ่มรากหญ้า
๓. กลไกระดับภาค และส่วนกลาง  :  สนับสนุนข้อมูล องค์ความรู้ วิทยากร   และเป็นตัวเชื่อมประสานกลางในแต่ละส่วน  

....................................................................................  

นโยบายพรรคการเมืองต่างๆ ต่อการปฏิรูปการเมือง ๑๕

พรรคไทยรักไทย
ข้อเสนอของ "โภคิน พลกุล" รองหัวหน้าพรรค เริ่มจากแก้รัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๑๓ เพื่อให้คณะบุคคลที่เป็นกลางและมาจากทุกภาคส่วนของสังคม รวม ๑๒๐ คน ใช้ชื่อว่า "สภาปฏิรูปการเมือง" เข้ามาทำหน้าที่ยกร่างรัฐธรรมนูญ เพื่อให้ประชาชนลงประชามติ เมื่อเสร็จแล้วก็ให้สภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงภายใน ๓๐ วัน แล้วเลือกตั้งใหม่ ทั้งหมดนี้ใช้เวลา ๑ ปี

พรรคประชาธิปัตย์
เสนอแก้รัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๑๓ เช่นกัน เพื่อให้บุคคลที่มีความเป็นกลางทางการเมือง มีที่มาหลากหลาย และต้องมีส่วนร่วมจากประชาชน ยกร่างรัฐธรรมนูญ จากนั้นนำเข้าสู่รัฐสภา โดยสภาทำหน้าที่เห็นชอบหรือไม่เท่านั้น หากไม่เห็นชอบก็ให้ทำประชามติ ประเด็นที่ต้องการแก้ไขคือ การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ ทั้งจากองค์กรอิสระ ฝ่ายนิติบัญญัติ และภาคประชาชน เรื่องคุณสมบัติผู้สมัครในเรื่องวุฒิการศึกษา เมื่อยกร่างเสร็จแล้วก็ยุบสภาแล้วให้เลือกตั้งใหม่

พรรคชาติไทย
เริ่มจากแก้รัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๑๓ เพื่อให้ประชาชนหรือคนกลางเข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไข โดยจะแก้เรื่องการสรรหาองค์กรอิสระให้ปราศจากการแทรกแซง แก้ไขสัดส่วนบัญชีรายชื่อ จากอย่างน้อยร้อยละ ๕ เป็นร้อยละ ๑ ได้ ส.ส. ๑ ที่นั่ง คุณสมบัติผู้สมัคร และกระบวนการตรวจสอบฝ่ายบริหาร ซึ่ง "บรรหาร ศิลปอาชา" หัวหน้าพรรค บอกว่าใช้เวลา ๖ เดือน

พรรคมหาชน
แก้รัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๑๓ ให้ประชาชนมีส่วนร่วมแก้ไขรัฐธรรมนูญ แก้ให้รัฐสภาต้องหยิบยกกฎหมายที่เสนอโดยประชาชนมาพิจารณา ลดจำนวน ส.ส. ให้สามารถตรวจสอบนายกรัฐมนตรีได้ง่ายขึ้น (จากเดิมใช้เสียง ๒๐๐ เสียงขึ้นไป) และให้มีองค์กรภาคประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมเป็นคณะกรรมาธิการในสภาได้

มาตรา ๓๑๓ การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญจะกระทำได้ก็แต่โดยหลักเกณฑ์และวิธีการ ดังต่อไปนี้ ๑) ญัตติขอแก้ไขเพิ่มเติมต้องมาจากคณะรัฐมนตรี หรือจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) มีจำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในห้าของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีของสภาฯ หรือจากสมาชิก ส.ส.และ ส.ว.จำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในห้าของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภา ส.ส.จะเสนอหรือร่วมเสนอญัตติดังกล่าวได้เมื่อพรรคการเมืองที่ ส.ส.นั้นสังกัดมีมติให้เสนอได้ ญัตติขอแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญที่มีผลเป็นการเปลี่ยนแปลงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หรือเปลี่ยนแปลงรูปของรัฐ จะเสนอมิได้ ...

เขียนความคิดเห็น
ชื่อ:
หัวเรื่อง:
BBCode:
ความคิดเห็น:
รหัส:*

Powered by AkoComment 2.0!