จากวิกฤติโควิดที่ทอดระยะเวลามายาวนานกว่า ๒ ปี ซึ่งส่งผลกระทบต่อวิถีการดำเนินชีวิตของเราที่ต้องเผชิญกับความยากลำบากในการประคองชีวิตให้อยู่รอดปลอดภัยได้ทั้งภัยจากเชื้อโควิด-๑๙ ที่แพร่ระบาดไปทั่วทุกพื้นที่ แล้วยังต้องพยายามให้รอดจากความอดอยากหิวโหยจากพิษเศรษฐกิจที่กระทบต่ออาชีพ การงาน และรายได้  

แต่ท่ามกลางวิกฤติและสภาวการณ์ที่ยากลำบากนี้ เราได้เห็นตัวอย่างของผู้คน ชุมชน กลุ่มคน ที่สามารถรับมือกับมันได้ ทั้งยังสามารถส่งต่อความช่วยเหลือเกื้อกูลแบ่งปันไปให้ผู้คนที่ทุกข์ยากได้ข้ามผ่านวิกฤตินี้ไปได้ อย่างเช่น กลุ่มชาติพันธุ์ทางภาคเหนือ ชาวปกาเกอะญอที่มีวิถีปลูกข้าวไว้ให้พอกินได้ทั้งปี และยังมีวัฒนธรรม ‘กองบุญข้าว' ที่แบ่งปันบริจาคข้าวให้ผู้ตกทุกข์ได้ยาก ในช่วงโควิดนี้ พวกเขาได้ส่งข้าวสารและผลผลิตพืชผักต่างๆ ที่ปลูกนำไว้ไปช่วยคนในเมืองเชียงใหม่ที่ได้รับผลกระทบด้านเศรษฐกิจจากวิกฤติโควิด และยังทำโครงการ ‘ข้าวแลกปลา' ส่งข้าวสารลงไปช่วยเหลือและแลกเปลี่ยนกับปลาของชาติพันธุ์ชาวเลราไวย์ทางภาคใต้

หรืออย่าง ‘ครัวกลางชุมชนปันกันอิ่ม' [1] ที่ทำอาหารราคาถูกและแจกฟรี โดยนำผลผลิตทางการเกษตรจากเครือข่ายจิตอาสา และเงินบริจาคจากผู้มีจิตศรัทธา จัดตั้งให้เป็นต้นแบบของชุมชนพึ่งตนเอง ที่มีแหล่งอาหารอย่างยั่งยืนเพื่อช่วยแก้ปัญหาปากท้องให้แก่ชาวชุมชนที่ติดโควิดแล้วต้องกักตัว คนตกงานขาดรายได้จากพิษโควิด รวมทั้งเด็กและผู้สูงอายุ ทั่วชุมชนต่างๆ ในกรุงเทพฯ นอกจากนี้ ยังมีอีกมากมายหลายชุมชน หลายพื้นที่ที่นำผลผลิตทางการเกษตรของตนแบ่งปันแจกจ่ายช่วยเหลือกันและกันในยามวิกฤติเช่นนี้

เห็นได้ว่าการเข้าถึงแหล่งอาหาร ซึ่งเป็น ๑ ในปัจจัยสี่พื้นฐานในการมีชีวิตรอดของมนุษย์ โดยเฉพาะในห้วงยามที่เกิดภาวะวิกฤติแต่ละครั้ง ยิ่งเป็นคำตอบให้เรากลับมาให้ความสำคัญกับเรื่องของการพึ่งพาตนเองและวิถีเกษตรกรรมซึ่งเป็นที่มาของการผลิตอาหารปลอดภัย เพื่อนำไปสู่การสร้างความมั่นคงทางอาหารอันถือเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิตที่จะทำให้เราสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน

"ผู้ไถ่" ฉบับนี้ มีตัวอย่างของกลุ่มคนและองค์กรที่ทำงานขับเคลื่อนประเด็นและกิจกรรมเรื่องสิทธิในการเข้าถึงอาหารปลอดภัย การพึ่งพาตนเอง และการสร้างความมั่นคงทางอาหาร เพื่อเป็นแรงบันดาลใจให้ใครก็ตามที่สนใจ ได้ลุกขึ้นมาปรับพฤติกรรม เปลี่ยนวิถีชีวิต หรือสร้างทางเลือกใหม่ๆ ให้แก่ชีวิตที่ต้องอยู่ท่ามกลางเชื้อโควิด-๑๙ ให้เป็น ‘ชีวิตวิถีใหม่' ซึ่งเป็นวิถีแห่งการพึ่งพาตนเอง เพื่อพร้อมรับมือกับทุกวิกฤติการณ์ที่จะเข้ามาในชีวิตได้อย่างมั่นคงอย่างแท้จริง และที่สำคัญไปกว่านั้น ยังเป็นพลเมืองอาหาร (Food Citizenship) ที่ตื่นรู้ ตระหนักถึงศักยภาพความเป็นผู้บริโภคของเรา ว่าการกินของเราสามารถเปลี่ยน ‘โลก' ได้ สามารถสร้างความเท่าเทียมและสร้างความเป็นธรรมให้แก่สังคมที่เราวาดหวังอยากให้เป็นในวันข้างหน้า!

[1] โดยมูลนิธิเครือข่ายพุทธิกา และองค์กรภาคี   http://budnet.org

+++++++++++++++++++++++++++++++