แนวคิดต่อเทคโนโลยี : คุณค่าศาสนาในยุคไฮเทค

พระคุณเจ้าบุญเลื่อน หมั้นทรัพย์

เมื่อกล่าวถึงเทคโนโลยีกับศาสนา หากพิจารณาในแง่การพัฒนามนุษย์ ในฐานะที่ข้าพเจ้าเป็นคริสตชนคาทอลิก เป็นนักการศาสนา และสนใจในงานพัฒนามนุษย์ ทุกครั้งที่ได้ทราบว่า เกิดมีเทคโนโลยีใหม่ๆ ขึ้นมา ก็มีความชื่นชมยินดี เพราะถือว่านั่นเป็นผลของการศึกษาค้นคว้าของมนุษย์ เป็นผลของการสร้างสรรค์ของมนุษย์ นับได้ว่าเป็นพระคุณใหญ่ที่มนุษย์ได้รับมาจากพระผู้สร้าง อันว่าศักยภาพในการคิดค้นหาพลังซ่อนเร้นในธรรมชาติ และนำเอามาใช้เป็นประโยชน์แก่มนุษย์นั้น ย่อมเป็นสิ่งที่น่าพิศวงยิ่งนัก เพราะนอกจากเราจะได้รู้เห็นสิ่งประหลาดมหัศจรรย์ต่างๆ ในธรรมชาติแล้ว เราก็ยังเข้าใจได้บ้างใน "ประกาย" แห่งพระดำริปรีชา และฤทธานุภาพอันหาขอบเขตมิได้ ที่พระเจ้าประทานให้มีอยู่ในมนุษย์ ซึ่งพระองค์ได้ทรงสร้างมาเป็น "ฉายา" ของพระองค์ ฉะนั้น ทางฝ่ายศาสนาจึงสนับสนุนให้มีการศึกษาธรรมชาติค้นคว้าพลังต่างๆ ในธรรมชาติ และชื่นชมในเทคโนโลยีใหม่ๆ อันมีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมชีวิตความเป็นอยู่ของมนุษย์ ส่งเสริมการพัฒนามนุษย์แต่ละคน และมนุษย์ทุกคนให้เจริญก้าวหน้าไป

ผลกระทบในทางส่วนตัวหรือปัจเจกบุคคลนั้นก็คือ เทคโนโลยีอาจทำให้ "อัตตา" ของตนหรือพวกพ้องตนกำเริบยิ่งขึ้น เห็นแก่ตัวมากขึ้น ไว้ใจตนเองมากขึ้น จนไม่คำนึงถึงศีลธรรม ถึงคุณธรรม หรือพระเจ้าอีกต่อไป และมนุษย์จำพวกนี้ก็นิยม "การมี" มากกว่าจะสนใจ "การเป็นมนุษย์" ใฝ่หาและสะสมแต่ทรัพย์สมบัติมนุษย์พวกนี้จึงกลายเป็นทาสของเทคโนโลยีไปอย่างน่าเสียดาย

ผลกระทบในส่วนรวมคือ เทคโนโลยีอาจทำให้เกิดปัญหาทางสังคมและนิเวศวิทยา เมื่อมนุษย์เห็นแก่ตัวมากขึ้น เห็นแต่พวกพ้องตนเองมากขึ้น ก็จะเกิดการแก่งแย่ง เอารัดเอาเปรียบกันมากขึ้น เบียดเบียนกันมากขึ้น และจะอาศัยเทคโนโลยีใหม่ทำให้การเอารัดเอาเปรียบนี้รุนแรงยิ่งขึ้น ทวีตัวออกไปเป็นมิติสากลได้อย่างรวดเร็วอีกด้วย ความอยากได้อยากมีก็ทวีขึ้นเรื่อยไป ไม่รู้จักคำว่าพอ มีผลกระทบมหาศาลในวงสังคม และแวดวงธรรมชาติสิ่งสร้างทั้งหลาย

แนวทางเพื่อป้องกันโลกมนุษย์จากผลกระทบด้านลบ และเพื่อสนับสนุนด้านดีของเทคโนโลยีควรเป็นดังนี้

1. เราต้องสำนึกอยู่เสมอว่า เทคโนโลยีมีไว้เพื่อบริการรับใช้มนุษย์ มนุษย์ต้องเป็นนายเหนือเทคโนโลยี

2. มนุษย์ต้องเตือนสติกันด้วยจริยธรรม และศีลธรรมของศาสนาอยู่เสมอ เพื่อมิให้ "อัตตา" ของตนและของพรรคพวกอยู่เหนือเหตุผลทางศีลธรรมคุณธรรม และความเชื่อทางศาสนา

3. โครงการต่างๆ ที่ถือว่าเป็นการพัฒนามนุษย์นั้น ต้องเป็นการ "ก้าวหน้าไปแบบมนุษย์" โดยคนที่ได้รับผลกระทบจะต้องมีส่วนรู้เห็น เข้าใจ และมีส่วนร่วมตัดสินใจ ต้องคำนึงถึงผลกระทบต่อมนุษย์ในทุกด้านของชีวิต มิใช่มุ่งแต่ด้านเศรษฐกิจแต่เพียงด้านเดียว

-----------
ที่มา : บทความจาก ศานติสังคม ปีที่ 5 ฉบับที่ 3 มกราคม - มีนาคม 2533

เขียนความคิดเห็น
ชื่อ:
หัวเรื่อง:
BBCode:
ความคิดเห็น:
รหัส:*

Powered by AkoComment 2.0!